ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ (21-26) ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Α. Να μεταφραστούν τα παρακάτω αποσπάσματα:

Paucis post diebus cum Ennius ad Nasicam venisset et eum a ianua quaereret, exclamavit Nasica se domi non esse, etsi domi erat. Tum Ennius indignatus quod Nasica tam aperte mentiebatur: “Quid?” inquit “Ego non cognosco vocem tuam?” Visne scire quid Nasica responderit? “Homo es impudens. Ego cum te quaererem, ancillae tuae credidi te domi non esse; tu mihi ipsi non credis?”

......................................................................................

Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat; fuerat Paetus in partibus eius et, occiso Scriboniano, Romam trahebatur. Erat ascensurus navem; Arria milites orabat, ut simul imponeretur. Non impetravit: conduxit piscatoriam naviculam ingentemque navem secuta est.

Μονάδες 40

Β. Παρατηρήσεις

1.α. Να γράψεις τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ουσιαστικά:

diebus: την ονομαστική και γενική πληθυντικού αριθμού.

vocem: την κλητική ενικού και την αφαιρετική πληθυντικού αριθμού.

homo: τη δοτική και αιτιατική ενικού αριθμού.

partibus: τη γενική ενικού και τη γενική πληθυντικού αριθμού.

milites: την ονομαστική και δοτική ενικού αριθμού.

ingentem navem: την κλητική και αφαιρετική ενικού

Μονάδες 7 (14Χ0.5)

β. Να γράψεις τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω αντωνυμίες:

tuam: τον ίδιο τύπο στο πρώτο και στο τρίτο πρόσωπο.

quid: την αιτιατική ενικού αριθμού και τη γενική πληθυντικού αριθμού του θηλυκού γένους.

ipsi: τη γενική και αιτιατική ενικού αριθμού του ουδετέρου γένους.

Μονάδες 3 (6Χ0.5)

γ. ingentem: ο αντίστοιχος τύπος στους άλλους βαθμούς.

Μονάδες 2 (2Χ1)

2. Να γράψεις τους τύπους που ζητούνται για καθένα από τα παρακάτω ρήματα:  

mentiebatur: Να γράψεις την ονομαστική ενικού αριθμού του αρσενικού γένους της μετοχής του ενεστώτα και το β΄ ενικό οριστικής ενεστώτα.

venisset: το β΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του μέλλοντα στη φωνή που βρίσκεται.

quaereret: το α΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής του τετελεσμένου μέλλοντα στην ίδια φωνή.

exclamavit: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται.

cognosco:   το σουπίνο.

responderit: τον ίδιο τύπο στον υπερσυντέλικο της ίδιας φωνής.

credis: το απαρέμφατο του παρακειμένου στη φωνή που βρίσκεται.

moverat: τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα της ίδιας φωνής και το σουπίνο.

trahebatur: το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της οριστικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή.

imponeretur: το απαρέμφατο όλων των χρόνων της ίδιας φωνής. Να ληφθεί υπόψη το γένος του υποκειμένου.

conduxit: το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής του ενεστώτα στη φωνή που βρίσκεται.

vis: το β΄ πληθυντικό  υποτακτικής στον ίδιο χρόνο

scire: το β΄ πληθυντικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο

Μονάδες 18 (18Χ1)

3.α. se, aperte, scire, mihi, Romam, piscatoriam:

Να χαρακτηρίσεις συντακτικώς τις παραπάνω λέξεις των κειμένων που σας δόθηκαν.

Μονάδες 6

β. Cum Ennius ad Nasicam venisset:

Να αναγνωρίσεις την παραπάνω δευτερεύουσα πρόταση του κειμένου και να αιτιολογήσεις τον τρόπο εισαγωγής και εκφοράς της.

Μονάδες 5

γ. Ego non cognosco vocem tuam? Να μετατρέψεις τη σύνταξη σε παθητική.

Μονάδες 4

4.α. (Paetus), occiso Scriboniano, Romam trahebatur:

Να μετατρέψεις τη μετοχή στην αντίστοιχή της δευτερεύουσα πρόταση (cum ιστορικός ή διηγηματικός + ρήμα).

Μονάδες 5

β. Scribonianus arma in Illyrico contra Claudium moverat: Να επαναδιατυπώσεις την πρόταση, αφού την εξαρτήσεις από τη φράση   Scribonianus dixit.

Μονάδες 5

γ. Homo es impudens: Να δηλωθεί η απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.

Μονάδες 5

ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ

ΜΑΘΗΜΑ 31 (XXXI)

ΚΕΙΜΕΝΟ

  Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit. Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent. Sed paulo post filius eius castra hostium praeterequitavit et a duce hostium his verbis proelio lacessitus est: «Congrediamur, ut singularis proelii eventu cernatur, quan­to miles Latinus Romano virtute antecellat». Tum adulescens, viribus suis confisus et cupiditate pugnandi permotus, iniussu consulis in certamen ruit; et fortior hoste, hasta eum transfixit et armis spoliavit. Statim hostes fuga salutem petiverunt. Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit.

ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ

•       ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΗΣ

κυρίως αφαιρετική	οργανική αφαιρετική	τοπική αφαιρετική
¬ αντικείμενο ¬ τοπική προέλευση ¬ καταγωγή ¬ ύλη ¬ απομάκρυνση-χωρισμό ¬ ποιητικό αίτιο ¬ συγκριτική ¬ εκτίμηση-κρίση ¬ διαιρεμένο όλο	¬ συνοδεία ¬ τρόπος ¬ ιδιότητα ¬ όργανο-μέσο ¬ μέτρο-ποσό ¬ αναφορά ¬ αιτία ¬ ποινή ¬ αξία	·         τόπος ·         χρόνος

•       bello:  αφαιρ. χρόνου στο praefuit/consul: παράθεση στο Manlius/genere: αφαιρετ. καταγωγής στο natus/exercitui: αντικ. στο praefuit

•       praefuit: praesum, praees, praeest, praesumus, praeestis, praesunt

•       abiret:  πρτ.: abibam, μέλλ.: abibo/μτχ. ενεστ.: abiens, abeuntis

•       edixit: προστακτ. ενεστ.: edic – edicite

•       castris-pugna:  αφαιρετ. απομάκρυνσης /paulo: αφαιρ. ποσού ή μέτρου - διαφοράς στο post.

•   verbis: αφαιρ. μέσου ή τρόπου στο  lacessitus est/ proelio:  αντικ. στο lacessitus est

•       eventu: δηλώνει το σημείο εκκίνησης για κρίση ή εκτίμηση στο cernatur

 quanto: αφαιρετ. μέτρου ή διαφοράς στο antecellat/ virtute: αφαιρετ. αναφοράς στο antecellat/ viribus: αφαιρετ. οργανική του μέσου στο confisus/ cupiditate: αφαιρετ. εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο permotus/ iniussu:  αφαιρετ. εσωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο ruit

• cernatur: cerno-crevi-cretum-cernere (3)// cernor-conspectus sum-cerni(3)

•       hoste: αφαιρετ. συγκριτική στο fortior / hasta: αφαιρετ. οργάνου στο transfixit / armis: αφαιρετική του χωρισμού στο spoliavit

•       (fortior) hoste: εναλλακτικός τρόπος εκφοράς του β΄ όρου σύγκρισης: (fortior) quam hostis

•  fuga: αφαιρετ. οργανική του τρόπου στο petiverunt/morte: αφαιρετ. οργανική της ποινής στο  multavit/ opera: αφαιρετ. οργανική του μέσου στο fugati erant  
   cuius opera  =  per quem

ΑΞΙΟΣΗΜΕΙΩΤΑ ΜΑΘ.31

1.   ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

•    natus (αναφορ.) =  qui natus erat

•    confisus (αιτιολογ.) =  1.  quia confisus erat

                          2.  cum confisus esset (cum + υποτακτ. = αιτιολογία αποτέλεσμα  εσωτερικής, λογικής διεργασίας).

•   permotus  (αιτιολογ.) =  1.  quia permotus erat

                                2.  cum   permotus esset (cum + υποτακτ. = αιτιολογία αποτέλεσμα εσωτερικής, λογικής διεργασίας).

2.  ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΟΧΗ

•   cum abiret =  abiens

•   cum revertisset =  reversus

3.  ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ -ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΧΡΟΝΩΝ

•   cum… abiret: δευτερεύουσα χρονική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί μια σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική επειδή είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου· παρατατικού (abiret ) γιατί η εξάρτηση είναι από ιστορικό χρόνο (edixit)· δηλώνει το σύγχρονο.

•   ut… abstinerent:  δευτερεύουσα βουλητική πρόταση, αντικείμενο του ρήματος edixit. Εισάγεται με τον καταφατικό βουλητικό σύνδεσμο ut· εκφέρεται με υποτακτική γιατί το περιεχόμενό της είναι απλώς επιθυμητό· χρόνου παρατατικού επειδή εξαρτάται από ιστορικό χρόνο και δηλώνει το σύγχρονο στο παρελθόν. Παρατηρείται ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων καθώς η βούληση είναι ιδωμένη τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής της.

•   ut… cernatur: δευτερεύουσα τελική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του σκοπού στο congrediamur· εισάγεται με τον τελικό σύνδεσμο ut· εκφέρεται με υποτακτική ενεστώτα γιατί η εξάρτηση είναι από ρήμα αρκτικού χρόνου·  εκφράζει το σύγχρονο στο παρόν. Ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων: ο σκοπός ιδωμένος τη στιγμή που εμφανίζεται στο μυαλό του ομιλητή και όχι τη στιγμή της πιθανής πραγματοποίησής του.

•   quanto… antecellat: δευτερεύουσα πλάγια ερωτηματική πρόταση,  υποκείμενο του  cernatur· εισάγεται με την ερωτηματική  αντωνυμία   quanto (μερική άγνοια)· εκφέρεται με υποτακτική επειδή θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης· χρόνου  ενεστώτα επειδή εξαρτάται από ρήμα αρκτικού χρόνου (cernatur)  και δηλώνει το  σύγχρονο.

•   cum… revertisset: δευτερεύουσα χρονική πρόταση σε θέση επιρρηματικού προσδιορισμού του χρόνου. Εισάγεται με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum, ο οποίος υπογραμμίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας με την κύρια και δημιουργεί μια σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσά τους. Εκφέρεται με υποτακτική επειδή είναι φανερός ο ρόλος του υποκειμενικού στοιχείου· υπερσυντελίκου (revertisset ) γιατί η εξάρτηση είναι από ιστορικό χρόνο (multavit)· δηλώνει το προτερόχρονο.

•   cuius… fugati erant: αναφορική πρόταση· εκφέρεται με οριστική (πραγματικό).

4.  ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΘΕΣΗ ΟΝΟΜΑΤΙΚΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ

Ον. ρημ. τύπος	Συντ. θέση	Υποκείμ.
¨        natus ¨        confisus ¨        permotus	αναφορ. μτχ.  αιτιολογ. μτχ.  αιτιολογ. μτχ.	T. Manlius (συν.) adulescens (συν.) adulescens (συν.)